Orpheus’un hüznü 2000’lere ulaştı.
Orpheus Mozaiği bir sanat hırsızı tarafından kaçırılıp dünyayı gezerken ve kendini gösterirken aralıklarla, kökleri Şanlıurfa’dan onu çağırıyordu. Asırlar sonra tarih çanları 2012’yi vurduğunda tab edilmemiş bir fotoğrafın çabasıyla ulaştı ait olduğu yere. Mozaiğin fotoğrafında beliren zamk kutusu yurtdışına satış yapmayan yerli bir firmaya aitti. Orpheus Mozaiği geri geldi!
Peki ya Orpheus’un hüzünlü hikayesi?
Lir çalan bir yarı tanrıydı Orpheus, Yunan halkına tarımı, hekimliği ve yazı yazmayı öğretti. Büyük aşkı Eurydike ile evlenen Orpheus, eşini bir yılan sokması sonucunda kaybetti. Orpheus, eşinin acısına dayanamayarak ölüler diyarına gitti ve Hades’e eşini geri vermesi için yalvardı. Onun yakarışlarına dayanamayan Hades, Eurydike’i ona vermeyi bir şartla kabul etti. Orpheus’un yeryüzüne çıkana kadar arkasına bakmamasıydı. Yeryüzüne doğru yürürken Orpheus, arkasında ona eşlik eden Eurydike’ye bakmaktan kendini alamadı. Hades ise sözünde durmayan Orpheus’un elinden Eurydike’yi sonsuza kadar aldı...
Zamk Kutusu ve Polisiye Olaylar Zinciri
Şanlıurfa’dan yurtdışına kaçırılmış olan Orpheus Mozaiği, Dallas Sanat Müzesi’nden, önce İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne, daha sonra da Şanlıurfa Arkeoloji Müzesine getirilmiştir. Panoda Frig başlıklı ozan Orpheus sağa dönük oturarak lir çalmaktadır. Solunda etçil hayvanlardan aslan, ayı, leopar ve domuz; sağında otçul hayvanlardan dağ keçisi ve at; sol üst köşede ise kuşlar onun çaldığı liri dinlemektedir. Dikdörtgen panoda Süryanice yazının yer aldığı mozaik, bir zamanlar bir kaya mezarının tabanını süslemekteydi. Orpheus Mozaiği, Edessa/Urfa mozaikleri içinde en eski tarihli (ms 194) mozaik olmasının yanı sıra, mozaikte sanatçı Bar Saged adının olması nedeniyle de oldukça önemlidir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, 2000 yılının Ocak ayında Şanlıurfa kökenli mozaiğin New York Christie’s Müzayede Evi’nde satışa çıkarıldığına dair ihbar aldı.Yetkililer eserin iadesi için diplomatik yolları kullanarak harekete geçti. Fakat uluslararası yasalara göre, eserin iadesi için kökeninin Şanlıurfa olması yeterli değildi. Amerika’daki yetkililer eserin, Türkiye’den yasa dışı yollarla kaçırıldığına dair somut deliller istedi. Varlığı bilinen, envanterli bir eser olmadığı için iadesi sağlanamadı. Böylece eserin izi kayboldu...
8 Yıl Sonra Dosya Yeniden Açıldı
2008 yılına gelindiğinde, Dallas Müzesi’nde Edessa kökenli mozaikle ilgili bir yazı kaleme alan Ahi Evran Üniversitesi Öğretim Görevlisi Barış Salman sayesinde dosya tekrar açıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, araştırmanın başlaması amacıyla Şanlıurfa Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Başsavcılığın arşivinde, mozaiğin mezar odasından söküldüğü anın fotoğrafına ulaşılmasıyla olaylar gelişti.
1998- Şanlıurfa’da fotoğraflarını tab ettirmeye gelen bir müşteri negatiflerini almayı unuttu. Negatiflerin içerisinde üzerine zamk kutusu yapıştırılmış mozaiğin fotoğrafını gören şahıs, negatifleri savcılığa götürdü. Savcılık, kaçakçıların izine rastlayamadı ve dosyayı kapattı.
Toprağını Bulmak
Uluslararası yasalara göre, bir eserin iadesini sağlayabilmek için eserin kayıtlı olduğunu veya kaçak yollarla yurt dışına çıkarıldığını ispatlamanız gerekir. Edinilen bilgiye göre, Türkiye’den yetkililerin elinde kanıt olmadığı için zamk kutusundan yola çıkıldı. Fotoğrafta görünen zamk kutusunun seri numarası araştırıldı. Yerel bir firmaya ait olduğu ispatlanan zamkın yurt dışına satışının olmadığı öğrenildi. Böylece eserin iadesini sağlayabilecek en büyük delile ulaşılmıştı.
Orpheus Mozaiği’nin yolculuğu, 2012 yılına gelindiğinde tamamlandı. Eser, Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri tarafından Dallas Güzel Sanatlar Müzesi’nden alınarak Türkiye topraklarına getirildi. Kısa bir süre İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde sergilendikten sonra Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’ne teslim edildi.
Art Thief
İlhamını Orpheus Mozaiği'nden alan Art Thief sweatshirt kaliteli kumaşıyla uzun yıllar etkili kullanıcı deneyimi sağlar. Yıkama talimatına uygun kullanıldığında çekme, esneme, boya akıntısı veya aşınma yapmaz. Üretiminde %100 pamuk kullanılan siyah hoodie, uzun yıllar kullanıma elverişlidir.
Kalıbı ‘Loose fit’ olan hoodie, oversize kadar geniş olmasa da oldukça geniş. Kendi bedenini tercih edersen geniş bir görüntü elde edeceksin. Beden seçerken bunu göz önünde bulundurabilirsin. Ayrıca ‘beden ölçüsü’ kısmından ölçü detaylarına da erişebilirsin.
Anadolu topraklarından kaçırılıp yıllarca bulunamayan mozaiğin yurduna geri dönme hikayesinden ilhamla tasarlanan “Art Thief”, tasarımının hikayesi gibi serüvenlere yelken açıyor. Hayatı cesur ve alışılmışın dışında yaşayanlardan olun, #SJBOLDERS. Daha fazlasını keşfet.
Yorum yap